กองบรรณาธิการ HD
เขียนโดย
กองบรรณาธิการ HD

Nitrofurantoin (ไนโตรฟูแรนโทอิน)

เผยแพร่ครั้งแรก 10 ก.พ. 2019 อัปเดตล่าสุด 17 พ.ย. 2020 เวลาอ่านประมาณ 6 นาที

สรรพคุณของยา Nitrofurantoin

ยา Nitrofurantoin เป็นยาปฏิชีวนะ ใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อในกระเพาะปัสสาวะ หรือโรคกระเพาะปัสสาวะอักเสบเฉียบพลัน (acute cystitis) ยาจะออกฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรีย

ยาปฏิชีวนะใช้สำหรับรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียเท่านั้น ไม่สามารถรักษาการติดเชื้อไวรัสได้ (เช่น ไข้หวัด  ไข้หวัดใหญ่) การใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่มีความจำเป็นต้องใช้ เป็นสาเหตุของการดื้อยาในอนาคตได้

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ยา Nitrofurantoin ไม่ควรใช้ในเด็กทารกอายุน้อยกว่า 1 ปี (อ่านเพิ่มเติมในส่วนของข้อควรระวังในการใช้ยา) 

ยา Nitrofurantoin ไม่ควรใช้รักษาการติดเชื้อนอกกระเพาะปัสสาวะ เช่น ติดเชื้อที่ไต กรวยไตอักเสบ (Pyelonephritis หรือฝีหนองรอบๆ ไต (Perinephric abscesses)

วิธีใช้ยา Nitrofurantoin

รับประทานยานี้พร้อมอาหาร หรือหลังอาหารตามที่แพทย์สั่ง โดยทั่วไปจะรับประทานวันละ 2 ครั้ง (ทุก 12 ชั่วโมง) แนะนำให้กลืนยาทั้งเม็ดเพื่อให้ได้ประโยชน์สูงสุด

ห้ามรับประทานยาลดกรดที่มีส่วนประกอบของ Magnesium trisilicate ระหว่างใช้ยา Nitrofurantoin เพราะยาลดกรดจะจับตัวกับยา Nitrofurantoin ทำให้ยาดูดซึมไม่ดี 

เพื่อให้ได้ประโยชน์จากยาเต็มที่ คุณต้องรับประทานยานี้ด้วยระยะเวลาที่ห่างเท่าๆ กัน เพื่อไม่ให้ลืมรับประทานยา แนะนำให้รับประทานยาในเวลาเดียวกันของทุกวัน 

ให้รับประทานยานี้ทุกวันจนยาหมดตามที่แพทย์สั่ง แม้ว่าอาการจะดีขึ้นในไม่กี่วันก็ตาม การหยุดยาเร็วเกินไปอาจทำให้เชื้อแบคทีเรียกลับมาเจริญเติบโต ทำให้การติดเชื้อกลับมาเป็นซ้ำได้ 

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

แจ้งแพทย์หากอาการที่เป็นไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแย่ลง

ผลข้างเคียงของยา Nitrofurantoin

อาการข้างเคียงที่อาจเกิดจากการใช้ยา Nitrofurantoin เช่น คลื่นไส้ ปวดศีรษะ ถ้าอาการเหล่านี้ไม่ดีขึ้นหรือมีอาการแย่ลง ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทันที

โปรดจำไว้ว่า การที่แพทย์สั่งยานี้ให้กับคุณ เพราะว่าแพทย์ได้ประเมินแล้วว่าคุณจะได้รับประโยชน์จากยานี้มากกว่าความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียง ผู้ป่วยหลายรายที่ใช้ยานี้ไม่เกิดอาการข้างเคียงร้ายแรงจากยา 

ยา Nitrofurantoin อาจทำให้ปัสสาวะมีสีเหลืองเข้ม หรือมีสีน้ำตาลได้ ซึ่งไม่เป็นอันตราย และจะเป็นชั่วคราวเท่านั้น เมื่อหยุดยาสีปัสสาวะจะกลับมาเป็นปกติ อย่างไรก็ตามปัสสาวะสีน้ำตาลเข้มอาจเป็นสัญญาณของอาการข้างเคียงที่พบได้น้อย คือ ปัญหาที่ตับ หรือโลหิตจาง ดังนั้นให้ไปพบแพทย์ทันทีถ้าคุณมีปัสสาวะสีเข้มร่วมกับมีอาการดังต่อไปนี้: คลื่นไส้อาเจียนที่ไม่ดีขึ้น ปวดท้อง ตัวเหลือง ตาเหลือง อ่อนเพลีย หัวใจเต้นเร็ว

แจ้งแพทย์ทันทีหากคุณมีอาการข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่ร้ายแรง ได้แก่ 

  • ปวดตา
  • การมองเห็นผิดปกติ การมองเห็นเปลี่ยนแปลงไป
  • มีการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์ สภาพจิตใจ 
  • ปวดศีรษะไม่ดีขึ้น ปวดศีรษะอย่างรุนแรง
  • มีอาการของการติดเชื้อที่เกิดขึ้นใหม่ เช่น มีไข้ เจ็บคอ
  • เลือดออกง่าย มีรอยช้ำง่าย

ให้รีบไปพบแพทย์ทันทีถ้าคุณมีอาการข้างเคียงที่พบได้น้อยแต่ร้ายแรงมาก ได้แก่ ชา เสียวซ่าที่มือ เท้า กล้ามเนื้ออ่อนแรงผิดปกติ

แพ็กเกจที่คุณอาจสนใจ
ปรึกษาเภสัช สั่งยา ฟรีค่าส่งทั่วประเทศ*

แชทกับเภสัชกรฟรี! 9 โมงเช้าถึงเที่ยงคืน พร้อมรับส่วนลดค่ายา 5% HDmall ออกค่าส่งให้สูงสุด 40 บาท

ยา Nitrofurantoin อาจทำให้เกิดปัญหาที่ปอดอย่างร้ายแรง แม้ว่าจะพบได้น้อย แต่อาจทำให้เสียชีวิตได้ โดยปัญหาที่ปอดอาจเกิดขึ้นภายในเดือนแรกของการใช้ยา หรือเกิดหลังจากใช้ยาไปแล้วเป็นเวลานานก็ได้ (นานตั้งแต่ 6 เดือนขึ้นไป) ดังนั้นให้รีบไปพบแพทย์ทันทีหากคุณมีอาการที่บ่งบอกว่ามีปัญหาที่ปอด ได้แก่ ไอเรื้อรัง เจ็บหน้าอก หายใจถี่ หายใจลำบาก ปวดกล้ามเนื้อ ปวดข้อ ผิวหนังมีสีน้ำเงินม่วง

ยานี้อาจเป็นสาเหตุของโรคทางลำไส้ที่ร้ายแรงแต่พบได้น้อย คือมีอาการท้องเสียที่เกิดจากเชื้อ  Clostridium Difficile (Clostridium Difficile-Associated Diarrhea) ซึ่งเกิดจากแบคทีเรียที่ดื้อยา โดยโรคนี้อาจเกิดขึ้นระหว่างการใช้ยา Nitrofurantoin หรือภายในสัปดาห์จนถึงเดือนหลังหยุดยาแล้ว ให้แจ้งแพทย์ทันทีหากคุณมีอาการเหล่านี้: ท้องเสียต่อเนื่อง ปวดท้อง เกร็งท้อง อุจจาระมีมูก/มูกเลือดปน 

อย่าใช้ยาแก้ท้องเสีย หรือยาแก้ปวดกลุ่มที่มีฤทธิ์เสพติด ถ้าคุณมีอาการดังกล่าว เนื่องจากอาจทำให้อาการแย่ลงได้

การใช้ยา Nitrofurantoin ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน หรือใช้ซ้ำหลายครั้ง อาจทำให้ติดเชื้อราในช่องปาก (Oral Thrush) หรือเกิดการติดเชื้อรา ให้ไปพบแพทย์หากคุณมีฝ้าสีขาว (คราบสีขาว) ในช่องปาก มีตกขาวผิดปกติทางช่องคลอด หรือมีอาการอื่นๆ เกิดขึ้น 

ปฏิกิริยาการแพ้ยานี้ เป็นเรื่องที่พบได้น้อย อย่างไรก็ตามถ้าเกิดอาการใดๆ ของการแพ้ยาให้รีบไปพบแพทย์ทันที ได้แก่ ผื่น คัน/บวม (โดยเฉพาะที่หน้า ลิ้น คอ) เวียนศีรษะรุนแรง หายใจลำบาก 

อาการข้างเคียงที่กล่าวไว้ข้างต้นไม่ใช่อาการข้างเคียงทั้งหมดที่อาจเกิดขึ้นได้ ดังนั้นถ้าคุณมีอาการผิดปกติใดๆ ที่ไม่ได้กล่าวไว้ข้างต้น ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร 

ข้อควรระวังในการใช้ยา Nitrofurantoin

ถ้าคุณแพ้ยา Nitrofurantoin  หรือแพ้สิ่งอื่นๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบก่อนได้รับยานี้ ผลิตภัณฑ์ยานี้อาจประกอบด้วยสารไม่ออกฤทธิ์อื่นซึ่งอาจเป็นสาเหตุของการแพ้หรือปัญหาอื่นได้ ให้ปรึกษาเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ไม่ควรใช้ยา Nitrofurantoin หากคุณป่วยเป็นโรคบางโรค ดังนั้นก่อนการใช้ยา Nitrofurantoin ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร ถ้าคุณเป็นโรคดังต่อไปนี้

  • โรคไต เช่น มีปัสสาวะออกน้อย หรือไม่มีปัสสาวะ
  • เป็นโรคทางพันธุกรรมบางชนิด (โรคขาดเอนไซม์ G-6-PD)
  • เคยเกิดปัญหาที่ตับจากการใช้ยา Nitrofurantoin มาก่อน 

ก่อนการใช้ยา Nitrofurantoin ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับประวัติทางการแพทย์ของคุณ โดยเฉพาะถ้าคุณเป็น

  • โรคตับ
  • โรคปอด
  • มีอาการชา เสียวซ่าที่แขน ขา
  • มีภาวะขาดวิตามินบี
  • สมดุลเกลือแร่ในร่างกายผิดปกติ
  • เป็นโรคเลือด เช่น โลหิตจาง
  • เป็นโรคเบาหวาน
  • อ่อนแรงเรื้อรังซึ่งมีสาเหตุจากโรคเรื้อรังที่เป็น
  • เป็นโรคตาบางชนิด เช่น ประสาทตาอักเสบ (Optic neuritis)

ตามปกติแล้วการทำงานของไตจะค่อยๆ ลดลงตามอายุที่มากขึ้น ยา Nitrofurantoin เป็นยาที่ขับออกทางไต ดังนั้นผู้สูงอายุจึงอาจมีความเสี่ยงต่อการเกิดอาการข้างเคียงได้มากกว่าคนทั่วไป โดยเฉพาะปัญหาที่เกิดขึ้นกับเส้นประสาท ตับ หรือปอด 

ยา Nitrofurantoin อาจทำให้วัคซีนที่ทำจากแบคทีเรียเชื้อเป็น (เช่น ไทฟอยด์วัคซีน) ไม่สามารถออกฤทธิ์ได้ดี ดังนั้นอย่าฉีดวัคซีนระหว่างการใช้ยานี้ ยกเว้นแพทย์สั่ง

ระหว่างการตั้งครรภ์ ยานี้ควรใช้เฉพาะในกรณีที่ประเมินแล้วว่ามีความจำเป็นจริงๆ และห้ามใช้ยานี้ถ้าใกล้จะคลอดแล้ว (ตั้งครรภ์สัปดาห์ที่ 38-42) รวมถึงห้ามใช้ในช่วงกำลังจะคลอดด้วย เพราะการใช้ยาในช่วงดังกล่าวอาจทำให้เกิดโรคเลือดบางชนิดในทารก (โลหิตจางจากเม็ดเลือดแดงแตก หรือ Hemolytic anemia) ดังนั้นให้ปรึกษาแพทย์เกี่ยวกับความเสี่ยงและประโยชน์ของการใช้ยานี้ขณะตั้งครรภ์ 

ยา Nitrofurantoin ผ่านไปยังน้ำนมได้ และอาจทำให้เกิดอาการไม่พึงประสงค์ในทารกอายุน้อยกว่า 1 เดือน หรือในทารกที่ป่วยเป็นโรคทางพันธุกรรมบางชนิด (โรคขาดเอนไซม์ G-6-PD) ดังนั้นให้ปรึกษาแพทย์ก่อนการให้นมบุตร 

การใช้ยา Nitrofurantoin ร่วมกับยาอื่น

การเกิดปฏิกิริยาระหว่างยา (Drug Interactions) อาจเปลี่ยนแปลงการออกฤทธิ์ของยาหรือเพิ่มความเสี่ยงต่อการเกิดผลข้างเคียงร้ายแรง ซึ่งบุคลากรทางการแพทย์ เช่น แพทย์หรือเภสัชกรอาจช่วยคุณหลีกเลี่ยงการใช้ยาที่อาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างกันและช่วยติดตามการใช้ยาให้กับคุณ อย่าเริ่มยา หยุดยา หรือเปลี่ยนแปลงขนาดยาต่างๆ เอง โดยไม่ได้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ก่อนเริ่มใช้ยา Nitrofurantoin ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่คุณกำลังใช้อยู่ โดยเฉพาะยารักษาโรคเกาต์ (ยาในกลุ่ม Uricosuric drugs เช่น Sulfinpyrazone) 

แม้ว่ายาปฏิชีวนะส่วนใหญ่ไม่ค่อยส่งผลต่อการออกฤทธิ์ของยาคุมกำเนิด เช่น ยาเม็ดคุมกำเนิด, แผ่นแปะคุมกำเนิด หรือห่วงคุมกำเนิด แต่มียาปฏิชีวนะบางรายการ (เช่น Rifampicin, Rifabutin) ที่ส่งผลลดประสิทธิภาพของยาคุมกำเนิด ทำให้ตั้งครรภ์ได้ ถ้าคุณกำลังใช้ฮอร์โมนคุมกำเนิด ให้ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

ยา Nitrofurantoin อาจรบกวนผลการตรวจทางห้องปฏิบัติการบางชนิด เช่น การตรวจกลูโคสในปัสสาวะ (Urine glucose tests) ซึ่งอาจทำให้ผลการตรวจผิดพลาดได้ จึงต้องแจ้งแพทย์และเจ้าหน้าที่ห้องปฏิบัติการทราบว่าคุณกำลังใช้ยานี้อยู่

ข้อมูลที่ระบุนี้ไม่ได้ครอบคลุมการเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่อาจเกิดขึ้นได้ทั้งหมด ดังนั้นก่อนใช้ยาใดๆ ให้แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรเกี่ยวกับรายการยา อาหารเสริม และสมุนไพรทุกชนิดที่กำลังใช้อยู่ 

รายการยาที่อาจเกิดปฏิกิริยากับยา Nitrofurantoin:

การรับประทานยานี้พร้อมอาหารทำให้ยา Nitrofurantoin อยู่ในกระเพาะอาหารได้นานขึ้น ยาจะถูกละลายด้วยกรดในกระเพาะอาหารได้มากขึ้น ทำให้ระดับยาในเลือดสูงขึ้น ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อการรักษาโรค จึงแนะนำให้รับประทานยานี้พร้อมอาหาร นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยลดอาการข้างเคียงที่เกิดขึ้นด้วย เช่น อาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกรสำหรับข้อมูลเพิ่มเติม 

การได้รับยา Nitrofurantoin เกินขนาด 

หากมีใครก็ตามที่ได้รับยา Nitrofurantoin เกินขนาด จนทำให้เกิดอาการที่ร้ายแรง เช่น หมดสติ หรือหายใจลำบาก ให้รีบเรียกรถพยาบาลทันที โทร 1669 

หมายเหตุ

ห้ามแบ่งยานี้ให้ผู้อื่นใช้

ยานี้ถูกสั่งจ่ายสำหรับสภาวะโรคปัจจุบันของคุณเท่านั้น ห้ามใช้ยานี้สำหรับการติดเชื้อในครั้งอื่นๆ ยกเว้นแพทย์สั่ง

ควรมีการตรวจทางห้องปฏิบัติการ และ/หรือ การตรวจทางการแพทย์เป็นระยะเพื่อติดตามอาการของโรคและอาการข้างเคียงจากยา เช่น ตรวจการทำงานของไต ตรวจการทำงานของตับ ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด และการเพาะเชื้อแบคทีเรีย 

หากแพทย์สั่งให้ใช้ยา Nitrofurantoin เป็นเวลานาน (หลายเดือนหรือมากกว่านั้น) ควรมีการตรวจการทำงานของปอดด้วย ปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม

หากลืมรับประทานยา Nitrofurantoin

ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า

การเก็บรักษายา Nitrofurantoin

เก็บรักษายาที่อุณหภูมิห้อง (15-30 องศาเซลเซียส) ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง 

ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก


7 แหล่งข้อมูล
กองบรรณาธิการ HD มุ่งมั่นตั้งใจให้ผู้อ่านได้รับข้อมูลที่ถูกต้อง โดยทำงานร่วมกับแพทย์และบุคลากรทางการแพทย์ รวมถึงเลือกใช้ข้อมูลอ้างอิงที่น่าเชื่อถือจากสถาบันต่างๆ คุณสามารถอ่านหลักการทำงานของกองบรรณาธิการ HD ได้ที่นี่
Michael Stewart, Nitrofurantoin for urine infections (https://patient.info/medicine/nitrofurantoin-for-urine-infections-macrobid), 8 May 2019.
pubchem, Nitrofurantoin (https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Nitrofurantoin), 18 January 2018.
ncbi, Nitrofurantoin (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK548318/), 7 February 2014.

บทความนี้มีจุดประสงค์เพื่อให้ความรู้แก่ผู้อ่าน ผู้อ่านไม่ควรเลือกใช้ยาเองจากการอ่านบทความ ควรได้รับคำแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกรก่อนใช้ยาทุกครั้ง เพราะแต่ละท่านอาจมีสาเหตุของโรค โรคประจำตัว และประวัติการรักษาที่ต่างกัน ทาง HD พยายามอัปเดตข้อมูลให้ครบถ้วนถูกต้องอยู่เสมอ คุณสามารถส่งคำแนะนำได้ที่ https://honestdocs.typeform.com/to/kkohc7

ผู้เขียนและผู้รีวิวบทความไม่มีส่วนเกี่ยวข้องกับสินค้าหรือบริการที่นำเสนอแต่อย่างใด เว้นแต่จะระบุในเนื้อหา การแนะนำสินค้าและบริการแสดงขึ้นอัตโนมัติจากระบบของเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชัน

ขอบคุณที่อ่านค่ะ คุณคิดว่าบทความนี้มีประโยชน์มากแค่ไหนคะ
(1 ดาว - น้อย / 5 ดาว - มาก)